اولین گزارش از شکستن خواب و جوانه‏ زنی بذر کزل (Diplotaenia damavandica Mozaffarian, Hedge & Lamond)

کزل (Diplotaenia damavandica Mozaffarian, Hedge & Lamond) یکی از گیاهان مهم بومی‏ایران است که دارای رویشگاه بسیار محدودی در دامنه رشته کوه البرز (در محدوده ارتفاعی 3000-2400 متر) می‏باشد. به سبب وجود ترکیبات مؤثره خاصی که دارای اثرات درمانی در اغلب عوارض پوستی دارد، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. از آنجا که تاکنون بررسیها جهت جوانه‏زنی بذر ‏این گیاه موفقیت آمیز نبوده است, در بررسی حاضر‏این مهم در دستور کار قرار گرفت. پس از مراحل ضد عفونی سطحی بذر با اتانول (70%، 5 ثانیه) و هیپو کلریت سدیم (1%، 20-15 دقیقه)، آزمایشهایی جداگانه به صورت طرح کاملآً تصادفی با سه تکرار، شامل تیمارهای سرمادهی (در دمای1- تا 3+ درجه سانتیگراد) در سه سطح از نظر زمان (15، 30 و 45 روز) روی دو بستر کاغذ صافی و ماسه بادی استریل, جیبرلیک اسید (GA3) در سه سطح از نظر غلظت50، 100 و 200 میلی‌گرم در لیتر (به مدت 24 ساعت) و خراشدهی با اسید سولفوریک در دو سطح از نظر غلظت (25 و 50 درصد) در دو زمان 10 و20 دقیقه، اعمال گردید. بررسیهای آماری نشان داد که برای شکستن خواب بذر ‏این گیاه 45 روز سرمادهی مناسبترین تیمار سرمایی در سطح  1% است و بستر ماسه نسبت به کاغذ صافی در سطح 5% مناسب‌تر است. هورمون جیبرلین اگرچه در غلظت ppm200 به طور معنی‌داری باعث جوانه‏زنی بذر‏این گونه شد، ولی دانه رستهای حاصل قادر به استقرار نبودند. اسید سولفوریک نه تنها اثری بر شکستن خواب نداشت بلکه با افزایش غلظت اسید و زمان به کارگیری، بذرهای تیمارشده بیشتر مورد حمله قارچی قرار گرفتند.